«مطمئن باشید، این دستگاه تولید سونی است» این عبارتی بود که تا چند سال پیش و حتی همین حالا برای اطمینان بخشی به مشتری کافی بود. همه سونی را به محصولات باکیفیت و بادوام می شناختند؛ اما این راز «سونی بودنِ» سونی نبود: نوآوری و پیشگامی آن مواردی بودند که قبل از هرچیز سونی را پرچمدار قله فناوری می کردند. وقتی «واکمن» را سونی معرفی کرد حتماً بچه های کوپرتینو هم یکی برای خود خریدند! ضرب المثلی هست که می گوید: کسی می تواند در قله سکونت کند که چشم عقاب داشته باشد. می‌دانید چرا؟ چون وقتی شما در قله اید همگان از پایین، شما و حرکات شما را می‌بینند و زیر نظر دارند و اگر مراقب نباشید شما را به زیر خواهند کشید؛ پس نباید جزئیات حرکات آن پایین را از دید دور کنید، و ناگزیر از داشتن «چشم عقاب» هستید. در چند سال اخیر که سونی حسابی از قله تا کوهپایه و حتی نزدیکی های دره پیش رفت این سامسونگ بود که با سرعت اوج می گرفت. صعود خیره کننده سامسونگ این فرصت را برای سونی به وجود آورد که بتواند از پایین به بالا نگاه کند و کمبودهای خود را بشناسد. شراکت ده ساله با اریکسون در قالب سونی-اریکسون و رقابت پایاپای با غول دیگر آن روزهای این حوزه یعنی نوکیا، برای سونی بد نبود. حتی به جرأت می توان گفت که عامل سر پا نگهداشتن بخش موبایل سونی هم بود. اما این شرکت یک نکته مهم از اصول اصلی اشاره شده را فراموش کرده بود: «پیشگامی». در این مدت سونی-اریکسون در اغلب موارد گزینه دوم و یا معادلی برای نوکیای پیشتاز بود. نوکیا جلوداری می کرد و سونی-اریکسون از پس آن می آمد. در دراز مدت این قضیه به برند سونی آسیب جدی وارد کرد؛ طوری که سونی وقتی به خود آمد دیگر حتی جایگاه دوم یا سوم را هم در این حوزه نداشت. تلاش دقیقه نود سونی هرچند دیر بود و در آن شرایط نامساعد اقتصادی شرکت، سخت هم به نظر می رسید ولی درست بود؛ یعنی احیای برند سونی در حوزه موبایل در اولین قدم و خرید سهم اریکسون. حالا سونی، فقط سونی بود و نه به همراه یک یدک. حتماً وقتی کارمندان این شرکت هم با اشتیاق به خرید گوشی های آیفون یا گلکسی پرداختند، سیاست گذاران کلان شرکت به عمق فاجعه پی بردند. حال فهمیده بودند «نوآوری و پیشگامی» چطور می‌تواند شرکتی مانند سامسونگ را از رتبه های پایین به اوج برساند. کوشش برای تلفیق نام پرآوازه سونی تحت برند اکسپریا با طراحی منحصر به فرد ژاپنی، به منظور جلب نظرها اقدام هوشمندانه ای بود. در این مدت اگر اخبار نارنجی را پیگیری کرده باشید قطعاً دریافته اید که تا این جای کار را سونی خوب عمل کرده و کمی از دره فاصله گرفته است . اما هنوز یک جای کار می لنگد، هنوز کسی با اشتیاق منتظر معرفی نسل بعدی اکسپریا نیست: سونی و در این مورد اکسپریا در صرف مصدر «نوآوردن» هنوز مشکل دارد. اکسپریا زد اولترا خیلی خوب است، نسل دوم ساعت هوشمند سونی هم، اما … همه منتظرند ببینند اپل و سامسونگ در حرکت بعدی چه می کنند. وقتی استیو وزنیاک را جایی می‌بینند از او در باره ویژگی‌های احتمالی ساعت هوشمند اپل می پرسند. این موضوع اصلاً اتفاقی نیست، اپل مدتها است هم نوآور است هم پیشگام. وقتی وزنیاک می گوید اپل در دوره گذار است تا یک بستر جدید بیافریند و طرحی نو دراندازد کسی تعجب نمی کند؛ خب این نقش اصلی اپل است: نوآور و پیشگام! اپل یک کار دیگر را هم خوب و با اختلاف فاحشی بهتر از دیگران انجام می‌دهد و آن بازآفرینی ایده‌های دیگران در قالبی جذاب و پر سر و صداست. طوری که همه فراموش می کنند اصل ایده از جای دیگری بوده است. شاید کمی تند به نظر برسد ولی به شخصه معتقدم در حال حاضر از معدود شرکت هایی که به طور بالقوه می‌تواند در برابر قوای کوپرتینو لشکری نیرومند علم کند سونی است. روح و روش کار ژاپنی با آن پشتکار خاص خودشان، رسیدن به این قله را ممکن می کند. به خاطر دارید وقتی در دعواهای اپل و سامسونگ پای سونی به میان آمد، مدیر عامل سونی چه پاسخی داد: «ما هیچ هراسی از اپل نداریم، در‌واقع این اپل است که باید در این زمینه (طراحی) از ما بترسد». وقتی در مقاله ای به مردان پشت صحنه طراحی گوشی های سونی پرداختیم، اگر به صحبت ها دقت کرده باشید قطعاً متوجه شده اید که سونی در پشت صحنه بعضی از اسباب بزرگی را فراهم دارد. طراحی، فرای مشخصه های دیگری چون قدرت سخت افزار است؛ طراحی یک مقوله ارزشی است: « طراحی شده توسط اپل در کالیفرنیا»؛ اگر این طور نبود، اپل از بین همه چیز این عبارت را پشت دستگاه هایش نمی نوشت. همین طراحی است که یک تنه به رویارویی با لشکر پر تعداد پرچمداران اندرویدی می پردازد و رنگ نمی بازد. وقتی یک خودروی بنز را از دور می بینید با ضریب خطای کمی می توانید بنز بودنش را حدس بزنید. اگر هم اشتباه کنید وقتی آن خودرو نزدیکتر می آید حتماً حس می کنید که از طراحی بنز کپی کرده است. طراحی اکسپریا هم کم کم دارد به چنین بلوغی می رسد. یعنی مانند بنز که مدل بیست سال قبل با آخرین مدل آن (حالا از هر کلاسی) باز هم بنز است و همان ته چهره (!) را دارد، گوشی های اکسپریا هم دارند به چنین جایگاهی می رسند. این مورد اخیر خیلی خوب است ولی کافی نیست. به اوضاع طلایه دار اچ.تی.سی نگاه کنید ؛ همان که هم نامش «یک» هست و هم انصافاً طراحی اش؛ طراحی خوب، سخت‌افزار خوب در کنار نام خوب، ولی چرا در بوته فروش انتظارها را برآورده نکرد؟ راه و رسم پیشگامی و نوآوری مسیری است که نه هر آن کس تواند پیمود. سونی اگر می‌خواهد به جایگاهی شایسته برسد ناگزیر است بستری نو ایجاد کند. چیزی که سونی آفریدگارش باشد و سونی در آن ترک-تازی کند. واژه کار در پارسی سه معنی اصلی دارد: کنش، پیشه و جنگ؛ و اپل به حق در این «کار» استاد است. ولی اکنون در شرایطی هستیم که حتی اپل هم به قول وزنیاک در دوره گذار است و خبری از بستری جدید که شرایط بازار را به هم بزند نیست. متخصصان بازاریابی می گویند یا باید برای نیازی که هست کالا ساخت یا باید ابتدا نیازی ساخت و بعد برای رفع آن کالا تولید کرد. «نیازآفرینی» مسئله ای است که در حوزه فناوری اطلاعات نقشی عجیب تاثیرگذار دارد و هرگز نباید آن را دست کم گرفت. حالا فرصتی طلایی برای سونی است: دودی از کوپرتیو برنمی خیزد، کشتی وایکینگ ها به کوه یخ خورده است، از دیگ غذای نوادگان یانگم هم بخاری بلند نمی شود و در عین حال کسی هم چندان ناراضی نیست، گویی «نیاز»ها برآورده می شوند. این به سامورایی ها فرصت می دهد (البته اگر فرصت را غنیمت بدانند) تا ابتدا با ایجاد نیازی تازه به شکلی که همه فکر کنیم چطور پیش از آن و بدون آن می توانستیم زندگی کنیم، حس کمبود چیزی را در وجود مصرف کنندگان برانگیزاند. سپس بستری تعلیم داده شده بیافریند تا آن نیاز را مرتفع کند و البته این همه را با سر و صدای زیاد انجام دهد. بله، اینها، چیزهایی هستند که سونی برای «بزرگی» نیاز دارد: «نوآوری و پیشگامی»

نظرات شما عزیزان: